بازرسی جوش چیست

📖 زمان مطالعه : ۵ دقیقه ⏲️

جوشکاری به فرآیند اتصال فلزات گفته می شود اما تنها زمانی می توانید از کیفیت خوب جوشکاری صحبت کنید که انواع سازه های فلزی چون اسکلت ساختمان و…. در برابر تنش های مختلف تحمل بالایی داشته باشند. یکی از شغل های مرتبط با جوشکاری شغل بازرس جوش است که به کسی گفته می شود که به بررسی اتصالات جوش می پردازد تا از محکم بودن و بدون عیب بودن آنها مطمئن گردد. بازرسی جوش تنها مختص به آخر فرآیند جوشکاری نیست بلکه قبل و حین جوشکاری نیز باید به بازرسی و کیفیت مواد و تجهیزات جوشکاری چون الکترود مصرفی و حتی شرایط آب و هوایی پرداخته شود.

اهمیت بازرسی جوش

یکی از مشاغل حساس و پر اهمیت در شغل جوشکاری را بازرسی جوش می نامند که باید کیفیت جوش را بسنجد و مطمئن شود که اتصالات به خوبی بهم جوش خورده اند. سهل انگاری جوشکاران در استفاده از تجهیزات جوشکاری و بکارگیری الکترود مصرف یا به کار گیری دستگاه جوش خراب می تواند باعث بروز انواع عیوب جوش چون گرده جوش، ترک، تخلخل و…. شود. با بازرسی جوش قبل، حین و بعد از جوشکاری عملا یک فرآیند جوشکاری با بهترین کیفیت اجرا خواهد شد.

بازرسی جوش چیست؟

به عملیاتی که در آن به بررسی کیفیت جوش و فرآیند جوشکاری پرداخته می شود را بازرسی جوش می گویند. در واقع بازرس جوش با استفاده از کدها و استانداردهایی فرآِندهای طراحی، ساخت و اجرا را توسعه می دهد.

شرکت اورین الکتریک ، تولید کننده انواع دستگاه جوشکاری رکتی فایر ، تکفاز و سه فاز اینورتری ، دستگاه جوشکاری CO2 ، و دستگاه جوش آرگون و برش پلاسما ، آماده ارائه و فروش محصولات تولیدی و همچنین خدمات درخواستی به مشتریان محترم ، می باشد . به منظور تماس با کارشناسان و ارائه راهنمایی و مشاوره ، با شماره ☎️ ۰۹۱۲۱۲۶۰۱۴۲ و سایر شماره های درج شده در سایت تماس حاصل نمایید.

اهمیت بازرسی جوش قطعات و تجهیزات

بازرسی جوش تنها مختص به اتمام فرآیند جوشکاری نیست بلکه باید قبل از شروع کار به بررسی تجهیزات جوشکاری، شرایط آب و هوایی و همچنین ضخامت فلز و الکترود مناسب بپردازد و با رعایت استاندارد لازم حتی در حین جوشکاری کیفیت کار را بسنجد تا کار به بهترین نحوه اجرا شود و در آخر یعنی پس از جوشکاری با استانداردهای مخصوص و کد نسبت به بررسی کیفیت جوش بپردازد.

یک بازرس جوش بایستی چه شرایطی داشته باشد؟

به طور کامل با انواع نقشه های مهندسی و اصطلاحات جوشکاری آشنا باشد.
اطلاعات کافی در زمینه متالوژی جوش و تجزیه و تحلیل مسائل مهندسی جوش داشته باشد.
تجربه کافی در زمینه بازرسی عیوب جوش داشته باشد و به طور کامل با روش های پیشگیری از عیوب جوش آشنا باشد.
علاقه به حضور موثر در تمامی مراحل پروژه و توانایی تدوین گزارشات کنترل کیفیت

بغیر از موارد بالا در صنایع مختلف دیگر یک بازرس جوش باید وظایف زیر را انجام دهد.

ارزیابی صلاحیت جوشکاران و اپراتورهای جوشکاری
بررسی به کار گرفته شدن دستورالعمل جوشکاری تایید شده و آماده سازی اتصال جوش
بررسی نحوه انبار کردن فلز پرکننده و دیگر مواد مصرفی در جوش
تحلیل ترکیبات شیمیایی و خواص مکانیکی، از روی گزارشات و مستندات طبق نیازمندی های معین شده
کنترل سفارش خرید به منظور حصول اطمینان از درستی تعیین مواد جوشکاری و مواد مصرفی
تفسیر نقشه های جوشکاری و مشخصات آن ها
نگهداری سوابق و تهیه و تنظیم گزارش بازرسی جوش

بازرسی جوش شامل چه مراحلی می شود؟

پیش از شروع جوشکاری اسکلت فلزی یا هر سازه ای دیگر که دارای اتصالات جوش است بازرسی شامل سه مرحله زیر می باشد.

بازرسی قبل از جوشکاری
هنگام جوشکاری
بعد از جوشکاری

بازرسی قبل از جوشکاری

پیش از شروع فرآیند جوشکاری فلزات به روش های مختلف باید حتما تعداد طبقات اسکلت فلزی، نحوه اتصالات، ضخامت ورق ها، موقعیت جغرافیایی و تجهیزات کارگاهی بازرسی شود تا کار با کیفیت بالایی شروع شود. خصوصیات ابعادی برای اینکه فرآیند جوشکاری انجام شود شامل موارد پایین است.

زاویه شیار (Groove Angle)
دهانه ریشه (Root Opening)
ترازبندی اتصال (Joint Alignment)
پشت بند (Backing)

در ادامه کار بازرس جوش باید علاوه بر اسکلت فلزی به بررسی و تجزیه و تحلیل نوع روش جوشکاری بپردازد. در اسکلت های فلزی تنها به دو روش الکترود دستی و جوشکاری زیر پودری انجام می شود و خیلی کم از روش جوشکاری با گاز استفاده می شود از این رو خیلی مهم است که مواد مصرفی و تجهیزات جوشکاری، برشکاری و عملیات حرارتی بررسی گردد.

یک بازرس باید دستورالعمل جوشکاری WPS مربوط به سازه فلزی مورد نظر را تدوین و تهیه کند تا به دست مهندس جوش برساند. در واقع در دستورالعمل جوشکاری باید به موارد زیر تعیین گردد.

نوع فرآیند جوشکاری
نوع و ضخامت مواد مصرفی
نوع و قطر الکترود مصرفی
مشخصات الکتریکی دستگاه جوش و اتصال الکترود
ترتیب جوشکاری
نحوه تکنیک جوشکاری
عملیات حرارتی پیش گرم و یا پس گرم کردن.

بازرسی حین جوشکاری

قطعا یک بازرس جوشکاری باید به خوبی به روش های جوشکاری آشنا باشد تا بتواند کیفیت کار را در حین کار بسنجد و مانع از پایین آمدن کیفیت کار گردد.

فرایند جوشکاری با استفاده از شعله (OFW)
فرایند جوشکاری قوس الکتریکی بر روی الکترود پوشش دار (SMAW)
فرایند جوشکاری قوس الکتریکی بر روی الکترود غیرمصرفی با محافظت گاز (GTAW)
فرایند جوشکاری قوس الکتریکی بر روی سیم جوش مصرفی در زیر پودر (SAW)
فرایند جوشکاری مقاومتی (RW)
فرایند جوشکاری قوس الکتریکی بر روی سیم جوش توپر مصرفی با محافظت گاز (GMAW)
فرایند جوشکاری قوس الکتریکی بر روی سیم جوش توخالی مصرفی با محافظت گاز (FCAW)

در زمان جوشکاری یک بازرس جوش باید به خوبی نحوه اتصال جوش را از نظر زوایای پخ سازی، فاصله ریشه اتصال و حتی پیشانی اتصال بررسی کنند. علاوه بر این نباید اجازه جوشکاری در موارد زیر را بدهد.

به طور کلی جوشکاری در شرایط زیر مجاز نیست:

زمانی که درجه حرارت محیط کار پایین تر از ۱۸ درجه سانتی گراد باشد.
درجه حرارت فلز پایه کمتر از صفر باشد.
سطح کار مرطوب یا در معرض بارش باران و برف باشد.
کار در معرض وزش باد با سرعت زیاد باشد.
وقتی که پرسنل جوشکاری تحت شرایط غیر متعادل و سخت هستند.

بازرسی بعد از جوشکاری

تمامی آزمایشات و بازرسی های اتصالات جوش به دو دسته مخرب و غیر مخرب تقسیم می شود. در تست های مخرب جوش باید کیفیت کار را با تخریب قطعه سنجید در صورتی که در تست های غیر مخرب جوشکاری نیازی به آسیب به قطعه نیست و تنها با آزمون های زیر می توان از کیفیت کار مطلع گردید.

بازرسی چشمی (VT)
بازرسی مایع نافذ (PT)
بازرسی ذرات مغناطیسی (MT)
بازرسی التراسونیک (UT)
تست رادیوگرافی (RT)
تست جریان گردابی (ET)

مهم ترین عیوب جوش

در این مرحله بازرس باید به خوبی واقف بر انواع عیب جوش باشد و به خوبی آنها را شناسایی کند. در واقع عیوب جوش زیاد وجود دارد اما در این بین مهمترین آنها شامل موارد زیر هستند که بازرس جوش باید به خوبی آنها را بشناسد و روش های پیشگیری از بروز آنها را بداند.

ترک
تخلخل
روی هم افتادگی
نفوذ ناقص
ذوب ناقص
ناخالصی سرباره
گرده جوش اضافی

کدها و استانداردهای جوشکاری

تمامی عملیات بازرسی جوش باید طبق کدها و استانداردهای جوشکاری انجام شود که مهمترین انجمن های ارائه دهنده این استانداردها شامل موارد زیر هستند.

انجمن مهندسان مکانیک آمریکا ASME : جزییات طراحی و کدهای بویلر و مخازن تحت فشار (BPVC)
انجمن جوش آمریکا AWS : در این انجمن بیشتر از ۲۴۰ کد و شیونامه منتشر شده است که در ایران و جهان خیلی مطرح هستند.
موسسه نفت امریکا API : این انجمن به عنوان قدیمی ترین و موفق ترین برنامه های استانداردسازی را به همراه دارد که شامل ۵۰۰ استاندارد تاسیسات نفت و گاز است.
استاندارد های بریتانیا BS
سازمان بین المللی استاندارد سازی ISO : 18500 استاندارد در این موسسه منتشر می شود که سالانه بیش از ۱۱۰۰ استاندارد جدید منتشر می کند.
موسسه استاندارد آلمان DIN

بلاگ